Instytut Pamięci NarodowejBitwa o Bolonię 9–21 kwietnia 1945 r.
2 Korpus Polski w składzie brytyjskiej 8 Armii, dowodzony przez gen. bryg. Zygmunta Bohusza-Szyszkę, otrzymał zadanie przełamania pozycji nieprzyjacielskich nad rzeką Senio oraz zdobycia przyczółków na rzece Santerno. Na czas operacji Polacy zostali wzmocnieni kilkoma jednostkami brytyjskimi.
W pasie działań 3 Dywizji Strzelców Karpackich operacja rozpoczęła się 9 kwietnia 1945 roku o godz. 13:30 od potężnego bombardowania nieprzyjacielskich pozycji przez lotnictwo. W nocy żołnierze dywizji karpackiej, pokonując silny opór niemiecki, sforsowali rzekę Senio i uchwycili oba wały przeciwpowodziowe. Następnie kontynuowali natarcie w kierunku rzeki Santerno; do wieczora 11 kwietnia wschodni wał nad tą rzeką znalazł się w polskich rękach. Uchwycono także przyczółek na drugim brzegu. W tym czasie do walki ruszyło zgrupowanie pościgowe „RUD”, składające się z 3 Brygady Strzelców Karpackich, 4 Wołyńskiej Brygady Piechoty i pododdziałów artylerii polskiej oraz brytyjskiej, pod dowództwem gen. bryg. Klemensa Rudnickiego. Wieczorem 11 kwietnia uderzyło ono na miejscowość Castel Bolognese i zdobyło ją rano 12 kwietnia.
Dwa dni później żołnierze gen. Rudnickiego oskrzydlili i opanowali Imolę – ważny węzeł komunikacyjny. Tego samego dnia do walki weszła 5 Kresowa Dywizja Piechoty, która przełamała na swoim odcinku opór nieprzyjaciela na rzece Santerno. Na lewym skrzydle dywizji działało zgrupowanie pościgowe „RAK” gen. bryg. Bronisława Rakowskiego. Składało się ono z 2 Brygady Pancernej, 13 Wileńskiego Batalionu Strzelców oraz Pułku Ułanów Karpackich.
14 kwietnia dowódca 5 Kresowej Dywizji Piechoty, gen. bryg. Nikodem Sulik, objął dowodzenie nad zgrupowaniem 6 Lwowskiej Brygady Piechoty i grupy bojowej „RAK”, z którymi miał osiągnąć rzekę Sillaro. Lwowianie dotarli do celu w nocy, natomiast zgrupowanie „RAK” zajęło Giardino. Rano 15 kwietnia do Sillaro dotarło również zgrupowanie „RUD”. Ostatecznie pozycja niemiecka nad rzeką Sillaro została przełamana 16 kwietnia w pasie działania 2 Korpusu Polskiego.
Gen. Bohusz-Szyszko postanowił rozbić niemiecką 1 Dywizję Spadochronową nad rzeką Gaiana. Natarcie ruszyło rano 19 kwietnia. Teren walk poprzecinany był licznymi przeszkodami wodnymi, a Niemcy wysadzili w powietrze większość mostów, niektóre jednak wpadły w ręce Polaków nieuszkodzone. Jeden z nich zdobyli polscy komandosi i czołgiści 4 Pułku Pancernego. Niemcy zostali zepchnięci i wycofali się nad rzekę Idice. 2 Korpus Polski gdy osiągnął Gaianę, znalazł się na skrzydle wojsk niemieckich walczących na południe od Bolonii z amerykańską 5 Armią. Amerykanie także pokonali niemiecką obronę i pojawiła się szansa okrążenia nieprzyjaciela pod Bolonią. Dowództwo niemieckie ewakuowało wówczas garnizon miasta w nocy 20 na 21 kwietnia.
Tymczasem polskie oddziały uchwyciły przyczółki na Idice, a 3 Brygada Strzelców Karpackich miała opanować wschodni skraj Bolonii. Dwie polskie kompanie przeszły przez rzekę Savena i osiągnęły wschodnie oraz północno-wschodnie przedmieścia Bolonii. Wieczorem 20 kwietnia do swojej brygady dotarł gen. Klemens Rudnicki, rozkazał podjęcie energicznych działań i wjazd do centrum za wycofującymi się Niemcami. Generałowi zależało na zajęciu miasta przed Amerykanami. Jako pierwsze weszły do Bolonii o godz. 6:05 rano 21 kwietnia 1945 r. pododdziały 9 Batalionu Strzelców Karpackich. Dwie godziny później do miasta wjechały amerykańskie czołgi.
dr Andrzej Olejniczak
Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej we Wrocławiu
Pliki do pobrania
