logo IPNInstytut Pamięci Narodowej

Polskie Siły Powietrzne podczas II wojny światowej

Polskie Siły Powietrzne i Bitwa o Anglię (10 lipca - 31 października 1940 r.)

Polska w okresie międzywojennym posiadała własny system szkolenia pilotów, siły powietrzne i przemysł lotniczy, jednak odrodzone po 123 latach niewoli państwo polskie nie było w stanie w ciągu 20 lat dorównać pod względem militarnym agresywnym sąsiadom. Jesienią 1939 roku po zaciętych, ostatecznie przegranych walkach dla polskich decydentów wojskowych i politycznych stało się jasne, że najcenniejszy kapitał jaki można ocalić z okupowanych ziem polskich to kadry wojskowe, w tym świetnie wyszkoleni piloci dęblińskiej „Szkoły Orląt”.

Żołnierze sił powietrznych przedzierali się do Francji bardzo różnymi drogami, ostatecznie dotarli tam w liczbie ok. 12 tysięcy. 4 stycznia 1940 roku podpisano umowę międzyrządową o odtworzeniu Wojska Polskiego, w tym jednostek lotniczych. Walcząc z Niemcami nad terytorium Francji strącili ok. 50 wrogich maszyn, co razem z wrześniowymi zwycięstwami na polskim niebie dawało ok. 180 zestrzeleń. Tu trzeba zastrzec, że dane opierają się na tzw. Liście Bajana, dokumentującej wszystkie polskie zwycięstwa powietrzne w czasie II wojny światowej, sporządzonej przez Komisję Historyczną Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie i sygnowaną w 1946 roku podpisem płk. dypl. pil. Jerzego Bajana. Od tamtego czasu dane te podlegają nieustannej weryfikacji i dyskusji historyków (co dotyczy w ogóle zwycięstw powietrznych wszystkich stron biorących udział w II wojnie światowej). Niestety do dziś nie dysponujemy innym pełnym wiarygodnym zestawieniem, a spory wokół liczby zestrzeleń nie umniejszają wkładu polskich lotników – a zwłaszcza  303 dywizjonu myśliwskiego – w trud sojuszniczy i Bitwę o Anglię.

Po klęsce Francji ciężar walk powietrznych przeniósł się nad Kanał La Manche. Polskie Siły Powietrzne (Polish Air Force, PAF) w Wielkiej Brytanii liczyły ok. 17 tys. osób personelu podzielonego na 15 dywizjonów różnych kategorii lotniczych. Pod względem wielkości były to trzecie alianckie siły powietrzne na froncie zachodnim. Oprócz jednostek bojowych Polacy dysponowali kompletnym systemem szkolenia, w skład którego wchodziły m.in.: Centrum Wyszkolenia Ziemnego, 25 Szkoła Pilotażu Początkowego, 16 Szkoła Pilotażu Podstawowego, Polska Szkoła Myśliwska, ośrodek zgrywania załóg bombowych, Wyższa Szkoła Lotnicza.

Od 10 lipca do 31 października 1940 roku toczyła się bitwa o Anglię Bitwa. Niemcy dążyli do opanowania przestrzeni powietrznej nad Wielką Brytanią, co miało umożliwić inwazję na Wielką Brytanię. Zadaniem Luftwaffe było zdobycie przewagi w powietrzu. Mimo początkowych zwycięstw, stopniowo to Luftwaffe notowała większe ubytki w ludziach i w sprzęcie. Niemiecka machina wojenna nie była w stanie uzupełniać rosnących strat tak szybko, jak brytyjska.

Decydująca faza Bitwy o Anglię zaczęła się 6 września zmianą taktyki niemieckiej, która od tej pory miała polegać na masowych nalotach na cele cywilne – głównie Londyn i inne miasta. Od 7 września Niemcy bombardowali zmasowanymi formacjami (liczącymi nawet ponad tysiąc maszyn) stolicę Wielkiej Brytanii, powodując duże straty.

15 września nastąpił przełom – 31 alianckich dywizjonów myśliwskich (m.in. polskie 302 i 303) odparło skutecznie nalot niszcząc rekordową liczbę 61 niemieckich samolotów. Wrześniowe przechylenie szali zwycięstwa na korzyść alianckiego lotnictwa okupione było bardzo dużymi stratami wśród personelu sił powietrznych. Niemcy zmuszeni byli ograniczyć siłę nalotów, ich impet słabł, straty nieustannie się zwiększały. Ostatecznie w październiku zaniechali planów inwazji na Wyspy Brytyjskie, co miało wpływ na losy całej wojny. 15 września jest obchodzony Dzień bitwy o Anglię.

 

 

Opcje strony