logo IPNInstytut Pamięci Narodowej

Władysław Sikorski (1881-1943)

Urodził się 20 maja 1881 roku w Tuszowie Narodowym jako syn Tomasza i Emilii z d. Hawrowskiej. Ukończył Politechnikę Lwowską. W czasie studiów odbył obowiązkową służbę wojskową i uzyskał stopień podporucznika rezerwy w armii austrowęgierskiej. W 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości walczył w obronie Lwowa. W 1919 roku dowodził 9. Dywizją Piechoty walczącej przeciw Sowietom na Polesiu. Jako generał brygady brał udział w wyprawie kijowskiej.

         

              W czasie bitwy warszawskiej 1920 roku, dowodził 5. Armią, której działania mocno przyczyniły się do polskiego zwycięstwa. W 1921 roku, awansowany do stopnia generała dywizji, został szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. W 1922 roku został premierem i ministrem spraw wewnętrznych. Następnie w rządzie premiera Grabskiego, objął funkcję ministra spraw wojskowych. Wobec zamachu majowego pozostał neutralny. Od 1928 r., został przeniesiony do dyspozycji ministra spraw wojskowych. Po wybuchu II wojny światowej, nie uczestniczył w wojnie obronnej przeciwko Niemcom. Mimo wielu starań, nie otrzymał przydziału bojowego. Po ewakuacji rządu polskiego do Rumunii a potem Francji przedostał się do Paryża.  30 września 1939 r., został premierem polskiego rządu na uchodźstwie. 7 października 1939 roku, objął funkcję naczelnego wodza. Do wiosny 1940 roku,  Polskie Siły Zbrojne osiągnęły liczebność ok. 80 tys. żołnierzy. Po klęsce Francji, podjął decyzję o ewakuacji rządu do Wielkiej Brytanii. Po niemieckim ataku na ZSRS, Sikorski pragnąc ratować Polaków więzionych w Związku Sowieckim, 30 lipca 1941 roku, podpisał układ z ambasadorem sowieckim w Londynie Iwanem Majskim, na mocy którego rozpoczęto tworzenie armii polskiej w ZSRS, dzięki czemu uratowano życie ponad 100 tyś. Polaków uwięzionym w państwie Stalina. Porozumienie, wzbudziło podziały w polskim rządzie ze względu na nieuregulowanie kształtu granicy wschodniej. Kiedy w kwietniu 1943 roku, na jaw wyszła Zbrodnia Katyńska, a Sowieci zerwali stosunki dyplomatyczne z Polską, Władysław Sikorski udał się w podróż na Bliski Wschód by odwiedzić polskich żołnierzy. 4 lipca 1943 roku, startujący w Gibraltarze samolot Liberator AL. 52 na pokładzie z gen. Sikorskim, mający lecieć w stronę Wielkiej Brytanii, chwilę po starcie spadł do wody. Okoliczności katastrofy nie zostały wyjaśnione do dziś. Generał został pochowany na cmentarzu polskich lotników w Newark. W 1993 roku, szczątki zostały sprowadzone do Polski. Pochówek nastąpił w krypcie św. Leonarda na  Wawelu. Generał Władysław Sikorski cieszył się dużym szacunkiem żołnierzy, a dla okupowanej Polski był symbolem walki i nadziei na wolność i niepodległość.

 

Artur Chomicz (OBEN IPN Gdańsk)

Opcje strony