logo IPNInstytut Pamięci Narodowej

Waldemar Szwiec „Robot”

Biograficzna wystawa elementarna przygotowana przez Referat Edukacji Narodowej oraz Referat Badań Historycznych IPN w Kielcach. Prezentuje postać ppor. Waldemara Szwieca „Robota”, jednego z najaktywniejszych cichociemnych, żołnierza kampanii polskiej 1939 r., kampanii francuskiej 1940 r., artylerzysty – przeciwlotnika, pancerniaka i spadochroniarza, rzutkiego dowódcy partyzanckiego oddziału Armii Krajowej na Kielecczyźnie.

Waldemar Szwiec urodził się 13 sierpnia 1915 r. w Chicago w Stanach Zjednoczonych. W latach 1935-1939 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii Przeciwlotniczej w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Warszawie oraz w 8. dywizjonie artylerii przeciwlotniczej w Toruniu. We wrześniu 1939 r. walczył w 15. Dywizji Piechoty, w ramach Armii „Pomorze”, brał udział w obronie Bydgoszczy, w bitwie nad Bzurą oraz w obronie Warszawy. Po kapitulacji stolicy dostał się do niemieckiej niewoli z której uciekł. Zaangażował się w działalność kurierską na trasie Polska – Węgry, w ramach tworzących się struktur Służby Zwycięstwu Polski. Po kilkukrotnym przejściu górskich szlaków został internowany na Węgrzech, lecz znów uciekł i dotarł do Francji. Wstąpił tam do 10. Brygady Kawalerii Pancernej gen. bryg. Stanisława Maczka, z którą przeszedł kampanię francuską 1940 r. Został odznaczony Krzyżem Walecznych i awansowany do stopnia aspiranta. Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie ponownie zasilił szeregi 10. BKPanc. We wrześniu 1941 r. przeniesiony został do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, odbył szkolenie spadochronowe, a 20 października 1941 r. został mianowany na podporucznika. Podczas służby w 1. SBS został zwerbowany przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza. Po przeszkoleniu skoczył do Polski (1/2 października 1942 r.) Otrzymał przydział do „Związku Odwetu” Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK, jako inspektor ZO na Obwód AK Końskie. Jego bazą stała się wieś Michniów, gdzie rozpoczął współpracę z miejscową dywersją. W kwietniu 1943 r. ppor. „Jakub” (Szwiec używał ponadto pseudonimów „Dal” i „Ryś”) podporządkował sobie oddział kpr. Józefa Domagały „Wilka” z placówki AK w Niekłaniu Wielkim. Wiosną 1943 r. na bazie żołnierzy z Niekłania Wielkiego i Michniowa por. cc. Jan Piwnik „Ponury” zorganizował Zgrupowania Partyzanckie AK „Ponury”. 15 czerwca 1943 r. ppor. „Robot” został dowódcą II Zgrupowania Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”. Od pierwszej dekady sierpnia 1943 r. II Zgrupowanie działało samodzielnie na ziemi koneckiej. Oddział pod dowództwem Szwieca przeprowadził akcje na pociąg towarowy na stacji Wąsosz Konecki (19/20 sierpnia 1943 r.), na Końskie (31 sierpnia/1 września 1943 r.), na pociąg osobowy na stacji Wólka Plebańska (4 września 1943 r.), walkę z niemiecką żandarmerią pod Smarkowem (13 września 1943 r.). II Zgrupowanie walczyło także z Niemcami podczas pierwszej (lipiec 1943 r.) i drugiej obławy na Wykusie (16 września 1943 r.). 14 października 1943 r., na skutek zdrady, zginął podczas niemieckiej obławy na Wielką Wieś.

Autorzy wystawy: dr Marek Jedynak, Edyta Krężołek
Współpraca: dr Michał Zawisza
Recenzja: Michał Masłowski
Koncepcja graficzna serii: Paulina Żak
Skład: Janusz Furmańczyk
Na wystawie wykorzystano zdjęcia: Marka Jedynaka, Feliksa Konderki „Jerzego”, Mariusza Barana-Barańskiego, Jana Nowaka, Władysława Zaydlera-Żarskiego oraz ze zbiorów ks. Józefa Barańskiego, Pawła Godlewskiego, Marii Grabiec, Rafała Niedzieli, Jerzego Stępniewicza, Bartosza Szymusika, Krzysztofa Wasika, Włodzimierza Zabaryło, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Państwowego w Toruniu, Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, Jednostki Wojskowej GROM, Muzeum Historii Kielc, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Royal Air Force, Studium Polski Podziemnej w Londynie.
Partner wystawy: Archiwum Akt Nowych

Panele wystawy

Opcje strony