Powstała by żyć
Celem wystawy, przygotowanej przez Biuro Edukacji Narodowej IPN w związku z obchodami 100. rocznicy odzyskania niepodległości Polski, jest ukazanie odbudowy polskiej państwowości po latach zaborów jako sumy wysiłków i dążeń ówczesnego pokolenia Polaków – ludzi różnych stanów i o różnych sympatiach politycznych.
Zarówno żołnierzy walczących pod znakiem Orła Białego na wielu frontach I wojny światowej, jak też polityków, działaczy społecznych, nauczycieli i twórców kultury.
Wystawa opowiada o wysiłku zbrojnym rozpoczętym w sierpniu 1914 r. przez Legiony Polskie u boku Austro-Węgier, o Korpusach Polskich w Rosji oraz Błękitnej Armii generała Józefa Hallera sformowanej we Francji, m.in. dzięki szerokiej mobilizacji amerykańskiej Polonii. Przybliża też zarys towarzyszącej walce intensywnej działalności politycznej i dyplomatycznej, której rezultatem było np. podpisanie w imieniu Polski przez Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego Traktatu Wersalskiego kończącego I wojnę światową.
Na ekspozycji ukazano proces narodzin państwa polskiego rozpoczęty w listopadzie 1918 r., w tym formowania się jego demokratycznego ustroju, zwieńczonego uchwaleniem przez Sejm Ustawodawczy konstytucji z 17 marca 1921 r. Przypomniano okoliczności kształtowania się granic Rzeczypospolitej – w ogniu walk toczonych z Ukraińcami o wschodnią Galicję, z Czechami o Śląsk Cieszyński i Litwinami o Wileńszczyznę i Suwalszczyznę, a także w wyniku powstań przeciwko Niemcom w Wielkopolsce i na Śląsku. Decydujące dla obrony niepodległości oraz ustalenia granicy wschodniej okazało się zwycięstwo w wojnie z bolszewikami, przypieczętowane Traktatem Ryskim z 18 marca 1921 r. Odrodzona w ten sposób, po 123 latach niewoli, Rzeczypospolita miała wielokulturowy i wieloetniczny charakter – zamieszkiwali ją obok Polaków także Ukraińcy, Żydzi, Białorusini, Niemcy i inne mniejszości.
Na wystawie zaprezentowano archiwalne zdjęcia, plakaty i mapy, którym towarzyszą cytaty z wypowiedzi uczestników ówczesnych wydarzeń, m.in. Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego i premiera Wincentego Witosa.
Wystawa została przygotowana przez Biuro Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej
Autorzy:
Scenariusz: Marcin Gawryszczak, dr Tomasz Ginter, Aleksandra Kaiper-Miszułowicz, Sergiusz Kazimierczuk, dr Paweł Rokicki
Współpraca: Izabela Sienkiewicz, Olga Tumińska
Recenzenci: prof. Włodzimierz Suleja, dr Agnieszka Łuczak
Projekt aranżacji i projekty graficzne: Koza Nostra Studio
Informacja techniczna:
Wystawa przeznaczona do prezentacji plenerowej, składa się z:
- okręgu o promieniu 560 cm, wysokość ścianek 200 cm
- okręgu o promieniu 820 cm, wysokość ścianek 200 cm
- 5 postaci tytanów o wysokości 260 cm
W celu wypożyczenia wystawy, prosimy o kontakt z Biurem Edukacji Narodowej IPN w Warszawie:
Sergiusz Kazimierczuk, tel. 22 581 86 74, e-mail: sergiusz.kazimierczuk@ipn.gov.pl