Instytut Pamięci Narodowej Zgładzona formacja. Policja Województwa Śląskiego 1922–1939 - II RP -

Przedwojenne województwo śląskie było jedynym w II Rzeczypospolitej, które cieszyło się autonomią. Jednym z jej przejawów była niezależna formacja porządkowa, wzorowana na Policji Państwowej – Policja Województwa Śląskiego. Jej trzon stanowili funkcjonariusze służący wcześniej w polskich formacjach policyjnych okresu powstań śląskich i plebiscytu oraz walk o niepodległość, takich jak: Milicja Górnośląska, Milicja Polska Księstwa Cieszyńskiego, Milicja Śląska, Policja Górnego Śląska oraz Żandarmeria Górnego Śląska.

 

Przez siedemnaście lat śląscy policjanci chronili dobytek i bezpieczeństwo obywateli, zwalczając przestępczość pospolitą i działalność skrajnych ugrupowań politycznych. Strzegli granic i bezpieczeństwa państwa. W sierpniu 1939 r. jako pierwsi stanęli do walki z oddziałami Freikorpsu, staczając przeszło czterdzieści potyczek. 3 września korpus PWŚl. wycofał się zgodnie z rozkazem z obszaru województwa. Po 17 września większość funkcjonariuszy znalazła się na terenach zajętych przez Sowietów. Zostali przez nich potraktowani wyjątkowo wrogo. Doszło wówczas do pierwszych egzekucji. Pozostali, razem z kolegami z Policji Państwowej, skierowani zostali do obozów odosobnienia. Tam po przesłuchaniach uznani zostali za grupę nienadającą się do reedukacji politycznej i decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików z 5 marca 1940 r. skazani na śmierć. Większość z nich rozstrzelanych zostało w Kalininie (obecnie Twer) i pogrzebanych w Miednoje wiosną 1940 r. Spoczywa tam 6311 policjantów. Aż 1231 z nich służyło w Policji Województwa Śląskiego.

 

Wielu z policjantów, którzy wpadli w ręce niemieckie, zwłaszcza tych, którzy brali udział w akcji powstańczo-plebiscytowej, trafiło do obozów koncentracyjnych. Szacuje się, że spośród przeszło 3 tys. śląskich policjantów 80 procent nie przeżyło wojny. Ci, którzy przeżyli, po wojnie byli szykanowani przez władze komunistyczne.

 

 Przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach oraz Muzeum w Tarnowskich Górach ekspozycja przedstawia dzieje Policji Województwa Śląskiego – jej genezę, kadry, zaszczytną służbę i tragiczny finał, a także pozasłużbowe aspekty życia funkcjonariuszy, m.in. działalność w stowarzyszeniach oraz klubach sportowych.

Autorzy:

Scenariusz: Zbigniew Gołasz (IPN Katowice), dr Krzysztof Gwóźdź (Muzeum w Tarnowskich Górach).

W celu wypożyczenia wystawy, prosimy o kontakt z Odziałowym Biurem Edukacji Narodowej w Katowicach.