Instytut Pamięci NarodowejKazberuk Wiesław „Wacław”, „Grot” (ur. 1930)
Twórca i komendant Harcerskiej Organizacji Podziemnej „Iskra” w Olsztynie
Przesłanką powołania konspiracyjnej organizacji była działalność Szarych Szeregów. Pierwszą próbę założenia podziemnej podjął już w wieku 17 lat wraz z kolegami: Henrykiem Masiewiczem „Kubusiem” (zastępca komendanta), Romualdem Jankowiczem „Cyganem”. Nie udało się im się wówczas zwerbować nowych członków, jeden z nich odmówił i zagroził poinformowaniem o tym fakcie UB. Groźba ta spowodowała wyjazd „Wacława” i „Cygana” z Olsztyna.
We wrześniu 1948 r. Wiesław Kazberuk wrócił do Olsztyna, ponownie przystępując do budowy tajnej organizacji. Aby móc poświęcić się pracy konspiracyjnej zrezygnował z kontynuowania nauki. Przez pewien czas działał legalnie w ZHP, z którego został usunięty 17 czerwca 1949 r. z powodu bojkotu komunistycznych uroczystości. W wieku 19 lat powołał do życia Harcerską Organizację Podziemną „Iskra” i przyjął pseudonim „Grot” Już w grudniu 1949 r. organizacja przeprowadziła pierwszą akcje ulotkową na terenie Olsztyna. Antykomunistyczne, propagandowe akcje „Iskry” zintensyfikowały działania miejscowego WUBP.
„Grot” został zatrzymany przez funkcjonariuszy UB w lutym 1950 r. W czerwcu tego roku WSR w Olsztynie skazał go na 12 lat więzienia. Karę odbywał m.in. w Barczewie, Rawiczu i Wronkach. 9 maja 1956 r. wobec „Grota” zastosowano przepisy amnestii i zarządzono jego zwolnienie. Z więzienia we Wronkach został wypuszczony 28 maja 1956 r. W następnych latach był inwigilowany przez SB. W 1972 r. wyjechał do Anglii, skąd nie powrócił do kraju.
Oprac. Michał Ostapiuk