Instytut Pamięci Narodowej Tu rodziła się "Solidarność" Rolników - Wystawy w regionie do wypożyczenia -

Wystawa „Tu rodziła się »Solidarność« Rolników” po raz pierwszy została zaprezentowana 21 kwietnia 2021 r. Pokazano ją jednocześnie w 16 ośrodkach w Polsce.

Strajki robotnicze latem 1980 r. doprowadziły do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Polscy rolnicy także zapragnęli mieć własną organizację związkową, poszerzając tym samym przestrzeń wolności w PRL. Zmagania środowiska chłopskiego z władzą komunistyczną w latach 1980–1981 toczone o rejestrację rolniczych związków zawodowych oraz skala chłopskich protestów ukazuje przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej wystawa „Tu rodziła się »Solidarność« Rolników”. Na ekspozycję składają się dwa moduły. Pierwszy prezentuje ogólnopolski charakter zagadnienia (6 plansz). Drugi został przygotowany przez wszystkie Oddziały IPN i dotyczy działalności środowiska chłopskiego w poszczególnych częściach Polski (3 plansze).

Wystawa jest kontynuacją przygotowanej w 2020 r. ekspozycji „Tu rodziła się »Solidarność«”.

Chłopski opór przeciwko komunistycznym rządom, wyrażający się poparciem dla Polskiego Stronnictwa Ludowego w latach 1945-1947 i sprzeciwem wobec kolektywizacji, w wyniku którego PRL była jedynym państwem w sowieckim bloku, w którym nie udało się przeprowadzić - stanowił istotny, choć głośno niewyrażony - element tradycji polskiej wsi. Wspieranie przez rządy PZPR niewydolnej własności państwowej i „spółdzielczej”, liczne absurdy gospodarcze i administracyjne uderzały w interesy rolników, w rękach których było 80 procent ziemi. Niezadowolenie powiększył jeszcze kryzys gospodarczy drugiej połowy lat 70 - tych XX wieku. W takiej atmosferze narodziły się pierwsze inicjatywy opozycyjne na wsi. Na Lubelszczyźnie, Rzeszowszczyzny i ziemi grójeckiej utworzono Komitety Samoobrony Ziemi Chłopskiej, powstał też Tymczasowy Komitet Niezależnego Związku Zawodowego Rolników i Ośrodek Myśli Ludowej. 

W końcu grudnia 1980 r. rolnicy z Bieszczad rozpoczęli strajk okupacyjny w Ustrzykach Dolnych. Domagali się m.in. rejestracji NSZZ Rolników „Solidarność Wiejska” oraz spełnienia lokalnych postulatów. Mimo pacyfikacji strajków przez milicję był on kontynuowany wspólnie z protestującymi w Rzeszowie. Postulaty obejmowały całokształt życia na wsi zniszczonego latami komunizmu, a więc swobodnej gospodarki ziemią, odsunięcia PZPR i ZSL od wpływu na decyzje administracyjne, nauki religii i wolności praktyk religijnych, nieutrudniania budowy świątyń, a także odkłamania historii. Poparcia strajkowi udzieliła NSZZ „Solidarność” oraz Kościół katolicki m.in. ks. bp. Ignacy Tokarczuk. Władze zostały zmuszone do rozmów i 19 lutego 1981 r. podpisano porozumienie w Rzeszowie, a 20 lutego w Ustrzykach Dolnych. Porozumienia Rzeszowsko-Ustrzyckie – zwane Konstytucją Polskiej Wsi – stały się dla wsi odpowiednikiem porozumień sierpniowych 1980 r.

• Na wystawę składają się 3 ekspozytory o podstawie trójkąta (każdy o wymiarach 100x100x200 cm szer./gł./wys.)
• Liczba ekspozytorów: 3
• Liczba plansz: 9
• Wymiary planszy: 100x200 cm
• Wystawa zewnętrzna
• Wersja językowa: polska-angielska