Instytut Pamięci NarodowejOznaka okolicznościowa z okazji Dnia Objęcia Górnego Śląska przez Rzeczpospolitą
W dniu 20 czerwca 1922 r. w Katowicach odbyła się główna uroczystość objęcia Górnego Śląska przez administrację polską. Wydarzenie to wieńczyło kilkuletni okres zmagań dyplomatycznych i militarnych o sporny region, w których stronami były odrodzona Polska i pokonane w I wojnie światowej Niemcy. W ten sposób ziściło się marzenie wielu Ślązaków. Ich poświęcenie w powstaniach 1919, 1920 i 1921 r. oraz zaangażowanie w akcji plebiscytowej, której kulminacją był sam plebiscyt przeprowadzony 20 marca 1921 r., przyniosło skutki. Oczywiście nie miałoby to miejsca bez wsparcia ze strony władz i społeczeństwa polskiego. Sukces, jakim niewątpliwie była inkorporacja regionu, wywołał entuzjazm społeczeństwa polskiego.
Na tę okoliczność, najprawdopodobniej z inicjatywy Centralnego Komitetu Uroczystości Dnia Objęcia Górnego Śląska, wybito w Krakowie oznakę okolicznościową, którą zaprojektował znany rzeźbiarz, Konstanty Laszczka. Znaczek, o średnicy 26 mm, wykonany był z blachy mosiężnej, czasem srebrzonej. W oryginale bity z kontrą, mocowany na szpilkę. Przedstawiał śląskiego orła z koroną na piersi w perełkowym otoku i był noszony w tych dniach na Górnym Śląsku i w Polsce jako oznaka radości z przyłączenia regionu do Rzeczpospolitej.
Z okazji 95 rocznicy przyłączenia Górnego Śląska do Rzeczpospolitej Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach wydał replikę tej oznaki. Można ją było odbierać podczas akcji „»Raduj się Polsko!« – 95. rocznica objęcia Górnego Śląska przez Rzeczpospolitą” prowadzonej w dniach od 1 do 20 czerwca 2017 r. w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika oraz w Oddziale IPN w Katowicach. Do repliki dołączony jest okolicznościowy kartonik z informacjami o wydarzeniu. Inicjatorami wydania znaczka byli pracownicy Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach Aleksandra Korol-Chudy i Zbigniew Gołasz, projekt kartonika wykonała Aleksandra Korol-Chudy.
5 czerwca 2017 r., podczas specjalnej konferencji, odbyła się oficjalna prezentacja repliki. W wydarzeniu wzięli udział uczniowie: Liceum Ogólnokształcącego im. Powstańców Śląskich w Bieruniu, Liceum Ogólnokształcącego im. Powstańców Śląskich w Radzionkowie oraz ZSO nr 2 w Chorzowie im. Miłośników Ziemi Śląskiej.
Wydanie oznaki stało się również okazją do spotkania w Przystanku Historia IPN w Warszawie, przy ul. Marszałkowskiej 21/25. Prócz dr. Andrzeja Sznajdera, dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach oraz pracowników OBEN IP Katowice, wzięli w niej udział członkowie Grupy Rekonstrukcji Powstań Śląskich "Weteran" oraz Maciej Marmola, współtwórca projektu Filmowej Encyklopedii Powstań Śląskich.
