logo IPNInstytut Pamięci Narodowej

Zgładzona formacja. Policja Województwa Śląskiego 1922-1939

Przedwojenne województwo śląskie było jedynym w II Rzeczypospolitej, które cieszyło się autonomią. Jednym z jej przejawów była niezależna formacja porządkowa, wzorowana na Policji Państwowej – Policja Województwa Śląskiego. Jej trzon stanowili funkcjonariusze służący wcześniej w polskich formacjach policyjnych okresu powstań śląskich i plebiscytu oraz walk o niepodległość. Przez siedemnaście lat śląscy policjanci chronili dobytek i bezpieczeństwo obywateli, zwalczając przestępczość pospolitą i działalność skrajnych ugrupowań politycznych. Strzegli granic i bezpieczeństwa państwa. W sierpniu 1939 r. jako pierwsi stanęli do walki z oddziałami Freikorpsu, staczając przeszło czterdzieści potyczek. 3 września korpus PWŚl. wycofał się zgodnie z rozkazem z obszaru województwa. Po 17 września większość funkcjonariuszy znalazła się na terenach zajętych przez Sowietów. Zostali przez nich potraktowani wyjątkowo wrogo. Doszło wówczas do pierwszych egzekucji. Pozostali, razem z kolegami z Policji Państwowej, skierowani zostali do obozów odosobnienia. Tam po przesłuchaniach uznani zostali za grupę nienadającą się do reedukacji politycznej i skazani na śmierć. Większość z nich rozstrzelanych zostało w Kalininie (obecnie Twer) i pogrzebanych w Miednoje wiosną 1940 r. Spoczywa tam 6311 policjantów. Aż 1231 z nich służyło w Policji Województwa Śląskiego. Wielu z policjantów, którzy wpadli w ręce niemieckie, zwłaszcza tych, którzy brali udział w akcji powstańczo-plebiscytowej, trafiło do obozów koncentracyjnych. Szacuje się, że spośród przeszło 3 tys. śląskich policjantów 80 procent nie przeżyło wojny. Ci, którzy przeżyli, po wojnie byli szykanowani przez władze komunistyczne. Ekspozycja przedstawia nie tylko tragiczny epilog policji województwa śląskiego, ale też genezę tej formacji oraz pozasłużbowe aspekty życia funkcjonariuszy, m.in.działalność w klubach sportowych.

Scenariusz wystawy: Zbigniew Gołasz (OBEN Katowice), Krzysztof Gwódź (Muzeum w Tarnowskich Górach)

Konsultacja: Grzegorz Grześkowiak

Recenzja: dr. hab. Grzegorz Bębnik, dr Sebastian Rosenbaum

Projekt graficzny: Marek Nawojski ADATTO

Informacje techniczne: wystawa przeznaczona do wnętrz, składa się z 22 tablic o wymiarach 100 cm x 210 cm.

Panele wystawy

Opcje strony