logo IPNInstytut Pamięci Narodowej

Wystawa „Zagłada żydowskich miasteczek” na terenie województwa łódzkiego

Zagłada „żydowskich miasteczek” rozpoczęła się w Kraju Warty z inicjatywy namiestnika tej prowincji Artura Greisera jesienią 1941 r. Jako pierwszych zgładzono 3,5 tys. żydowskich mieszkańców powiatu Konin. Zbrodni dokonało SS-Sonderkommando dowodzone przez Herberta Lange. Ta sama jednostka stanowiła później załogę obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem, do którego  3 marca 1942 r. Niemcy wywieźli 3200 Żydów z getta w Żychlinie.  Wiosną i latem 1942 r. zlikwidowano również getta w Kutnie, Poddębicach, Bełchatowie, Łasku, Pabianicach, Sieradzu, Wieluniu, Zduńskiej Woli i innych miasteczkach i wsiach ziemi łódzkiej włączonych do III Rzeszy. Równocześnie w tzw. Generalnym Gubernatorstwie Niemcy rozpoczęli w marcu 1942 r. tzw. Akcję "Reinhardt", czyli eksterminację Żydów, która objęła m.in. wschodnią część dawnego województwa łódzkiego włączonego w 1939 r. do GG. Do jesieni 1943 r. niemieccy okupanci wywieźli  mieszkańców gett z GG do obozów zagłady w Bełżcu, Treblince, Sobiborze i zamordowali tam 1,7 mln osób.  „Nie masz już, nie masz w Polsce żydowskich miasteczek, […] krew piaskiem przysypano, ślady uprzątnięto” – pisał Antoni Słonimski w wierszu „Elegia miasteczek żydowskich”. Zagłada unicestwiła żydowskie społeczności zakorzenione na polskiej ziemi niekiedy od setek lat. Dziś o ich obecności świadczą jedynie trawione przez czas cmentarze oraz tablice i pomniki upamiętniające ich zagładę.

 

Harmonogram działań przy wystawie:

 

2-15 marca, Żychlin - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

16-30 marca, Kutno -  prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

30 marca-21 kwietnia, Poddębice - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

19-31 maja, Brzeziny - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

1-22 czerwca, Aleksandrów Łódzki - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

23 czerwca - 18 lipca, Kalisz - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

10-24 lipca, Bełchatów - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

24 lipca - 4 sierpnia, Zelów - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

5-18 sierpnia, Sieradz - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

19 sierpnia - 1 września, Zduńska Wola - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

2-30 września, Łódź - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

3-13 października, Radomsko - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

14 października - 3 listopada, Piotrków Tryb. - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"

4-18 listopada, Tomaszów Maz. - prezentacja wystawy "Zagłada żydowskich miasteczek"