Instytut Pamięci Narodowej Pogromcy Enigmy -

Z okazji 90. rocznicy złamania szyfru Enigmy przez polskich kryptologów i matematyków zapraszamy na
szereg różnorodnych wydarzeń, podczas których przybliżymy zarówno życiorysy owych wybitnych naukowców,
jak i same procesy szyfrowania oraz deszyfrowania tajnych wiadomości na przestrzeni wieków. Poniżej przedstawiamy
wszystkie propozycje przygotowane w ramach projektu „Pogromcy Enigmy”. Zapraszamy do udziału!

Koordynatorzy:
Witold Sobócki
witold.sobocki@ipn.gov.pl
tel. 61 835 69 64
Julia Kilanowska
julia.kilanowska@ipn.gov.pl
tel. 61 835 69 86
dr Izabella Kopczyńska
izabella.kopczynska@ipn.gov.pl
tel. 61 835 69 55


Krótki kurs szyfrowania

Metody utajniania informacji towarzyszyły ludzkości od początku cywilizacji. Aby osoba niepożądana nie mogła zapoznać się ze szczególnej wagi korespondencją, stosowano różne techniki szyfrowe,
wykorzystujące zamianę liter na inne litery, na cyfry czy też symbole. Równocześnie rozwijały się techniki łamania szyfrów, umożliwiające odkrycie sekretnych informacji.
W historii światowej kryptografii zapisali się także Polacy. Oficerowie polskiego radiowywiadu podczas wojny polsko-bolszewickiej skutecznie łamali sowieckie szyfry, posuwali się nawet do działań ofensywnych
na płaszczyźnie informacyjnej. Ich intelektualnymi spadkobiercami stali się poznańscy kryptolodzy,
którzy poznali zasadę działania niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szyfrowanie i deszyfrowanie towarzyszyło
oczywiście agendom Polskiego Państwa Podziemnego z jego siłą zbrojną, Armią Krajową na czele.
Zapraszamy młodzież szkół podstawowych do zapoznania się z historią szyfrów, szczególnie
z uwzględnieniem polskiej kryptografii. Na przykładach historycznych uczestnicy poznają praktyczne
techniki utajniania informacji, które oczywiście bez problemu mogą być stosowane współcześnie.
Termin: rok szkolny 2022/2023
Grupa docelowa: uczniowie szkół podstawowych (klasy VI-VIII) i ponadpodstawowych

Wystawa elementarna „Złamanie szyfru Enigmy”

W grudniu 1932 r. polskim kryptologom udało się odczytać pierwsze depesze zaszyfrowane przy
pomocy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Polacy zdążyli podzielić się tajemnicą niemieckiej kryptologii
z sojusznikami, Francją i Wielką Brytanią, którzy twórczo wykorzystali metody opracowane przez poznańskich
matematyków. Niewątpliwie wpłynęło to na przebieg II wojny światowej. Prace nad Enigmą to nie tylko
doraźne, wojskowe cele. Jak się okazuje, wiele z koncepcji deszyfrowania znalazło następnie kontynuację
w informatyce. Wystawa przygotowana przez IPN pozwala na usystematyzowanie tych zagadnień. Będą
w tym pomocne także dedykowane materiały edukacyjne, które ukażą się wraz z wystawą.
Wystawa została przygotowana w ramach projektu wystawienniczego Wystawy elementarne IPN.