W pierwszym dniu IV Wielkopolskiego Forum Pamięci Narodowej (23-24 września 2022 r.) odbyło się Forum Edukacyjne dedykowane dla nauczycieli historii z całej Wielkopolski. To nowa propozycja Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu oraz Wielkopolskiego Kuratora Oświaty dla wielkopolskich edukatorów. W konferencji wzięło udział ponad 70 nauczycieli z całej Wielkopolski. Zapisy odbywały się przez stronę internetowa Kuratorium Oświaty w Poznaniu.

Warsztaty i prelekcje odbywały się w byłych zbiorowych celach dla więźniów w Forcie VII w Poznaniu (cele nr 64 i 65). Zostały one na tę okoliczność specjalnie zaaranżowane i zamienione w sale konferencyjne. Obecnie Fort VII pełni rolę Miejsca Pamięci. Znajduje się tam Muzeum Martyrologii Wielkopolan, a sam Fort przechodzi rewitalizację.

Tegoroczny temat spotkania brzmiał „Zbrodnia niedoskonała. Niemieckie ludobójstwo w okupowanej Wielkopolsce w latach 1939-1945”. Jest on także motywem przewodnim całego, dwudniowego Forum. Naszym celem było ukazanie okupowanej Wielkopolski jako poligonu doświadczalnego dla masowych zbrodni dokonywanych przez Niemców w Europie w okresie II wojny światowej. To na terenie  tzw. „Kraju Warty”, regionu administracyjnego utworzonego przez Niemców na okupowanych ziemiach wielkopolskich i ziemi łódzkiej, powstał pierwszy niemiecki obóz koncentracyjny – Fort VII w Poznaniu. Niemcy dopuścili się tam aktów bestialstwa wobec zatrzymanych Polaków. W Forcie VII po raz pierwszy wykorzystano komorę gazową do uśmiercania więźniów. Na terenie okupowanej Wielkopolski powstał również pierwszy obóz zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Dokonywano także pierwszych w okupowanej Polsce eutanazji osób psychicznie chorych oraz, w ramach operacji „Tannenberg” i „Akcji Inteligencja”, wymordowano w sposób masowy lokalne warstwy przywódcze i elity (m. in. Lasy Palędzko-Zakrzewskie, Lasy Rożnowskie). Wszystkie te zbrodnie były głównie ludobójstwem na narodzie polskim.

Podczas wydarzenia przedstawione zostały wyniki najnowszych badań dotyczących historii regionu w okresie II wojny światowej. Uczestnicy wzięli udział w wykładach i warsztatach metodycznych. Po przywitaniu wszystkich nauczycieli i zaproszonych gości przez Martę Szczesiak – Ślusarek Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu otwarcia Forum dokonali: Przemysław Terlecki Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, Wojewoda Wielkopolski Michał Zieliński, dr hab. Rafał Reczek Dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej IPN w Poznaniu oraz Robert Gaweł Wielkopolski Kurator Oświaty.

Po uroczystym otwarciu prof. Grzegorz Kucharczyk (Polska Akademia Nauk) wygłosił wykład inaugurujący: Cel: zagłada Polski. Antypolonizm w Niemczech do 1939 roku, a prof. Jan Żaryn Dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i I. J. Paderewskiego wykład wprowadzający pt. Anna Świeżewska, pierwsza kurierka poznańska w czasie II wojny światowej.

Po części wykładowej nauczyciele zostali podzieleni na dwie grupy i wzięli udział w trzech warsztatach metodycznych oraz zwiedzili Fort VII z przewodnikiem.

Warsztaty dla uczestników Forum poprowadzili:

Artur Ossowski (Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Łodzi), „Operacja „Dorsze” – komiks historyczny w praktyce szkolnej

Beata Buchwald (Zespół Szkół w Mosinie), Pierwszy obóz zagłady na terenie okupowanej Polski – Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Prezentacja materiałów edukacyjnych.

Małgorzata Rogal-Dropińska (Zespół Szkolno - Przedszkolny im. Jana Brzechwy w Dopiewie), Jak opowiadać o niemieckich zbrodniach w Twoim regionie? – nowe formy edukacyjne w pracy nauczyciela

Na zakończenie wydarzenia wszyscy uczestnicy Forum Edukacyjnego otrzymali pakiety tematyczne (książki, nośniki elektroniczne z materiałami edukacyjnymi, plakaty i komiksy).

Organizatorami Wielkopolskiego Forum Edukacyjnego byli: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu oraz Wielkopolski Kurator Oświaty.

Partnerami zostali: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości oraz Stowarzyszenie Rodzin Polskich Ofiar Obozów Koncentracyjnych.

Całe wydarzenie swoim patronatem objął Wojewoda Wielkopolski Michał Zieliński.

Koordynator Forum Edukacyjnego:

Marta Szczesiak-Ślusarek (Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu)

tel.: 61 835 69 57; e-mail: marta.szczesiak@ipn.gov.p

Tekst: Tomasz Cieślak (Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu)