Instytut Pamięci Narodowej Spotkanie Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w Zgierzu – 26 września 2019 - Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckciego „Grota” w Zgierzu -

Pierwsze, powakacyjne spotkanie Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w Zgierzu odbyło się w Samorządowym Liceum Ogólnokształcącym im. Romualda Traugutta. Zebranych powitał Ireneusz Jakubowski, dyrektor Szkoły. Prelekcję pt. Video-rewolucja w PRL. Jak magnetowidy pomogły obalić komunizm wygłosił dr Bartłomiej Kluska, pracownik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Łodzi.

Magnetowid to wynalazek lat 70., który miał służyć prywatnej rozrywce. Jak się jednak okazało na przykładzie Polski, to urządzenie miało dużo większą siłę. Stało się środkiem przekazu, który pomógł obalić komunizm.

Dr Bartłomiej Kluska, jako historyk techniki i pracownik IPN Oddział w Łodzi doskonale przedstawił rozwój tego środka przekazu. Magnetowid od drogiej zachcianki stał się oknem na świat dla setek tysięcy Polaków. Początkowo jego zakup na czarnym rynku kosztował równowartość ponad 12 miesięcznych pensji statystycznego robotnika. Samo urządzenie tonie było wszystko, konieczne było posiadanie taśm, które również początkowo były rarytasem. Jednak bardzo szybko okazało się, że ludzie potrafią sobie poradzić z tym problemem. Czarny rynek kopii wykonywanych chałupniczo, przywożonych zza żelaznej kurtyny wypełnił i tę lukę.

Z rewolucją video nie potrafiła sobie poradzić bezpieka. Próby uszczelnienia granicy i kontrolowania legalnych i nielegalnych wypożyczalni nie przynosiły skutku. Zachodnie filmy pokazujące inny obraz świata nie były po myśli władzy. Szybko okazało się, że nie tylko kapitalistyczna kinematografia rozpowszechnia się z pomocą VHS. Opozycja wykorzystała magnetowidy do dystrybucji reportaży i filmów, które nie przeszłyby przez ręce cenzury.

Wszystko to osłabiało obraz władzy w oczach Polaków wpatrzonych w swoje telewizory, do których pod koniec lat 80. Masowo podpinano odtwarzacze VHS. Nie był to główny ani nawet drugoplanowy powód upadku PRL, jednak video-rewolucja to zjawisko, którego nie można przeoczyć, patrząc na procesy przemian historycznych w całym bloku wschodnim.

Klauzula informacyjna dotycząca przetwarzania danych osobowych w związku z uczestnictwem w wydarzeniu organizowanym przez Instytut Pamięci Narodowej

Fot.: Maciej Rubacha (MMZ)