logo IPNInstytut Pamięci Narodowej

Harcerze Ojczyźnie

Ruch scautingowy, a następnie harcerstwo odegrało na przestrzeni lat dużą rolę w historii Polski. Harcerze nie tylko walczyli w obronie kraju, ale również aktywnie uczestniczyli w wielu innych dziedzinach jego życia. Prezentowane infografiki prezentują nie tylko wydarzenia, ale również przedmioty związane z harcerstwem, gdyż ruch ten to nie tylko ludzie, ale również symbole, które są nieodłącznym elementem harcerskiego życia. Prezentowane na grafikach eksponaty pochodzą ze zbiorów ZHP Chorągwi Białostockiej.

Tak np. jest z opaską, która stała się symbolem powstania warszawskiego. Przy braku mundurów, jedyna oznaka żołnierza Wojska Polskiego, dzięki któremu można było się rozpoznawać. Znajduje się na niej dumny orzeł w godle państwowym, który jest niemym świadkiem powstańczych losów właściciela opaski z harcerskim życiorysem. Harcerze w trakcie powstania często narażając swoje zdrowie, a nawet życia m.in. transportowali pocztę oraz zajmowali się pierwszą pomocą rannych na polach walk.

Harcerstwo to nie tylko ludzie, ale również symbole, które są nieodłącznym elementem harcerskiego życia.
Jednym z takich wyróżników jest proporzec, który jak sztandar, otoczony jest wielkim szacunkiem. Jest to zewnętrzny znak istnienia drużyny harcerskiej. Jest symbolem obrzędowym drużyny, która występuje ze swoim proporcem na zbiórkach, apelach lub innych ważnych momentach. Braterską siłą harcerzy jest drużyna – stąd proporzec, jako jej symbol ma ogromne znaczenie dla tej jednostki.Na grafice znajduje się proporzec przedwojennej 12 Białostockiej Żeglarskiej Drużyny Harcerzy im. Króla Władysława IV, świadek kolejnych rocznic „zaślubin Polski z Bałtykiem” świętowanych każdego 10 lutego od 1920 r. na uroczystych „apelach morza”.Oznaczenia i symbolika proporców jest ściśle związana ze specyfiką drużyny. Na proporcu znajdują się charakterystyczne oznaczenia, w tym przypadku lilijka harcerska na złotej kotwicy – symbol drużyn wodnych.

Po czym rozpoznać harcerza? Po zachowaniu i mundurze!
Mundur harcerski to wspólny ubiór, który jest jednakowy dla wszystkich harcerzy i jest noszony wyłącznie przez członków Związku Harcerstwa Polskiego. Mundur buduje wspólnotę harcerzy poprzez ich zewnętrzny, jednolity wygląd. ZHP uregulował prawnie kwestie umundurowania po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r.

Opcje strony