logo IPNInstytut Pamięci Narodowej

Kolejna edycja akcji „Zapal znicz pamięci” – Łódź, 26 października 2014

„Zapal znicz pamięci" to wspólny projekt pięciu rozgłośni regionalnych: Polskiego Radia z Poznania, Bydgoszczy, Gdańska, Łodzi i Katowic oraz Oddziałowych Biur Edukacji Publicznej IPN z tych miast, a od tego roku również Muzeum Historii Polski. Inicjatorką akcji jest Anna Gruszecka – była dziennikarka Radia Merkury.

W niedzielę 26 października 2014 r. w południe zapłonęły znicze w miejscach związanych z martyrologią obywateli polskich na dawnych ziemiach wcielonych do III Rzeszy – miejscach egzekucji, byłych więzieniach, obozach, przy pomnikach i na grobach ofiar.

W Łodzi głównym punktem akcji była mogiła przedstawicieli łódzkiej inteligencji, zamordowanych jesienią 1939 r., znajdująca się na cmentarzu komunalnym na Dołach przy ul. Smutnej. Zachęcamy do przesłania zdjęć dokumentujących akcję na stronę internetową na adresy:  znicz@radiomerkury.pl i znicz@dzieje.pl.

Bohaterowie tegorocznego Znicza:

  • Witold Donimirski (1874–1939) – ziemianin, działający na rzecz Polaków
    na niemieckim wówczas Powiślu, zamordowany w KL Sachsenhausen-Oranienburg. Córki Ewa i Halina walczyły w Powstaniu Warszawskim, Ewa zginęła.
  • Wacław Wawrzyniak (1894–1939) – powstaniec wielkopolski, przedwojenny burmistrz Fordonu, zamordowany tam przez Selbstchutz w październiku 1939 r.
    w publicznej egzekucji.
  • Stanisław Sapociński (1904–1939) – łódzki dziennikarz, felietonista „Kuriera Łódzkiego" i „Echa", rozstrzelany 12 listopada 1939 r. na poligonie wojskowym na Brusie.
  • Brunon Ochojski (1885–1939) – halerczyk, powstaniec śląski, społecznik, zamordowany w KL Dachau. Rodzina Ochojskich aktywnie uczestniczyła
    w konspiracji podczas II wojny światowej.
  • Mikołaj Kiedacz (1879–1939) – prezydent i wiceprezydent Poznania (1919–1932), zamordowany w Forcie VII w Poznaniu. Jego syn Zbigniew zgłosił się ochotniczo
    do służby u gen. Władysława Andersa w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR.
    Od 9 kwietnia 1942 r. objął dowodzenie Batalionu „S", który po ewakuacji do Iraku,
    8 X 1942 został przekształcony w 15 Pułk Kawalerii Pancernej (15 Pułk Ułanów Poznańskich). Walczył m.in. w bitwie o Monte Cassino. Poległ we Włoszech
    23 października 1944 r.

***

Dramatyczne losy Polaków mieszkających podczas II wojny światowej na ziemiach wcielonych do III Rzeszy nie przebiły się do wyobraźni i pamięci zbiorowej. Doświadczeniem mieszkańców tych ziem od pierwszego dnia agresji niemieckiej w 1939 r. był szczególnie nasilony terror i egzekucje. Jednak w popularnych serialach i filmach pokazywane są zwykle wojenne losy Polaków w Generalnym Gubernatorstwie.

Niewielu wie, że na ziemiach wcielonych zamordowano wówczas – tylko do końca 1939 r. – 40 tysięcy osób, przedstawicieli elit społeczeństwa II Rzeczypospolitej.

Jednym z miejsc ziemi łódzkiej, gdzie dokonywano egzekucji, był las na terenie dawnego poligonu Brus. Dzięki pracy łódzkich archeologów udało się tam odnaleźć szczątki kilkudziesięciu osób zamordowanych m.in. w ramach tzw. Intelligenzaktion 12 listopada 1939 r., m.in. dziennikarza Stanisława Sapocińskiego, posła RP Tomasza Wilkońskiego, adwokata Alfreda Bellera, radnego Henryka Szulca i urzędnika łódzkiego magistratu Władysława Krzemińskiego. Szczątki ofiar, ekshumowane w 2008 i kolejnych latach, złożone zostały w zbiorowej mogile na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi.

Foto: Kamila Kańka

zdjęcie zajawkowe

Opcje strony